ආගම් සංකල්පය හා නිර්මාණකරණයමිනිසුන් පීඩාවට පත් කරන කරුණු සම්බන්ධයෙන් බුදු දහම මඟින් කෙරෙන විවරණය ප‍්‍රශ්න කිරීම සන්දර්භය අතින් සැලකීමේ දී, එක්තරා ආකාරයකට කාව්‍ය සාහිත්‍යයේ සන්ධිස්ථානයකි, සිංහල කවිය. එහි සමස්ත ඉතිහාසයේ ආධිපත්‍යය දරන ලද්දේ බුදු දහම වීම ඊට හේතුවයි. ලාංකේය සමාජ සංස්කෘතියේ පදනම වන සිංහල – බෞද්ධකම හා බුදුදහමේ නිර්මාතෘවරයා වන බුදුන්ගේ චරිතය යුග යුග කවීන්ගේ නොමද අවධානයට පාත‍්‍ර වූ චරිතයකි. සම්භාව්‍ය කවීන් බුදුන් තත්සමව වර්ණනා කළ අතර එය උත්තරාරෝපිත බුදුන්ගේ ප‍්‍රතිරූපය තවත් උත්කර්ෂයට නැංවූ ප‍්‍රයත්නයක් විය. ලොව සියලූ ආගමික නායකයින් මනුෂ්‍යත්වය ඉක්මවූ පිරිසක් බවට වන නිර්මාලාපය සෑම ආගමකම පදනම් කරුණකි. ආගමික පදනම භක්තියයි. මෙනිසාම, සෑම ආගමික කර්තෘවරයෙක්ම භක්තිය අවධාරණය කළ අතර ඒ අනුව යමින් පසුකාලීන ආගමික කතුවරු එය උත්කර්ෂයට නැංවූහ. සිංහල පද්‍යය ආරම්භයේ සිටම ”පද්‍යයෙන් නම් බුදු දහම වර්ණනා කළ යුතුය” (පෙදෙන් බුදු සිරිත – බසින්වත් සිරිත් ඈ) යනුවෙන් සියබස්ලකර කතුවරයා පැනවූ සීමාව පසුකාලීන කතුවරු එලෙසම අනුගමනය කළහ. මෙම කරුණ අභියෝගයට ලක් කිරීම සැබැවින්ම නිර්භීතකමක් නොවන්නේ ද? මහගම සේකර අතින් ජනප‍්‍රිය බුදුදහම ප‍්‍රශ්න කිරීමට ලක්වේ.යශෝධාමම පසක් කළා තවත් සත්‍යයක්සාගතයෙන් පෙළෙන තැනකවගා නොවන බව ධර්මයසාගින්නෙන් පෙළෙන අයටපසක් කර ගත නොහැක ධර්මය(ප‍්‍රබුද්ධ)මෙලොව කාර්යයන් සියල්ලම දෛවයට හෝ කර්මයට භාර දී පරලොව විමුක්තිය සෙවීමට යෝජනා කරන ආගම, සිය දාර්ශනිකයා දේශනා කළ කරුණු පවා අමතක කර ඇති බව කවියාගේ අදහසයි.”ආනන්දමොහු බඩසයින් පෙළෙයිඑබැවින් බණ අසනට සුදුසු නොවෙයිහැමට පෙර මොහුට ආහාර දෙව”(ප‍්‍රබුද්ධ)කවියාගේ සීමාව යථාර්ථය විදහාපෑම වුවත් එම කඩඉම ඉක්මවා යමින් කළ සේකර වඩා යහපත් ලොවක් නිර්මණය කළ යුතු බවට සිය රසිකයාට අවධාරණය කරයි.ධර්මය වටහාගත හැකිසත්‍යය සුන්දර බව දැකගත හැකිඋත්තර සමාජයක් ගොඩ නැඟීමේ මුල් පියවරකෑමෙන් – බීමෙන්ඇඳුමෙන්ගෙයින් දොරින්තෘප්තිමත් වූ ලොවක් තැනීමය(ප‍්‍රබුද්ධ)කාරණාව බුදු වෙනවා ලකුණු දැනේනෑර කැටිව ආවා මම සරණ ගෙනේභාවනාව තොර නොකරමි සිතින් අනේමාලිගාව අද අඳුරුයි සුවාමිනේසිදුහත් කුමරු ගිහි ගෙයින් නික්ම යාමෙන් අනතුරුව යශෝධරා දේවියගේ හැසිරීම ඉහත කවියේ වර්ණිත යශෝධරාව හා නොගැලපේ. ඇය අනුගමනය කරන ලද්දේ, දැඩි ප‍්‍රතිපත්තියකි. ඇය කිසිවෙකුත් සමග කතා බහකට නොගොස් මාලිගයේ, උඩුමහලේ හුදකලාව වාසය කළාය. දළ රළු රෙදි පෙරෙදි ඇන්දාය. ආහාර වර්ජනය කළාය. අවසන වසර හයකට පසු බුදුව කිඹුල්වත් නුවරට පැමිණි බුදුන් පිළිගැනීමට ඇය මාලිගයෙන් පහළට නොබැස්සාය. බුදුන්වහන්සේට යමා මහපෙළහර පා, සියලූ ශාක්‍යයන්ගේ මන් බිදීමට හැකි වුවද යශෝධරා සිය කුටියෙන් එළියට කැඳවීමට නොහැකි විය. අවසන ඇගේ කුටියටම වැඩ ඇයට ධර්මය දේශනා කිරීමට බුදුන්වහන්සේට සිදු විය. එහෙත්, ජන කවියා මැවූ යශෝදරාවතේ එන යශෝධරාව නම් බුදුන්ගේ ඡායාමාත‍්‍රයක් දුටු ඇසිල්ලේම උන්වහන්සේ වෙත ගොස් බදා වැළඳ සිය සතුට පළ කරනු නොඅනුමානය. මෙම ජනකවි ආභාසය අනුව බුදුන්වහන්සේ යනු සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයෙකු බව සේකර සිය නිර්මාණ තුළින් විවරණය කරයි.බුදුන් වහන්සේ පිරිනිවන් අපේක්ෂාවෙන් රජගහ නුවර සිට කුසිනාරා නුවරට වඩින දිනක් අතරමඟදී ආනන්ද හිමියන් අමතා ‘ආනන්ද මා උපන් නුවර සිට හමා එන සුළඟ පවා මට සැපයක්’ යැයි කීවෝය. අල්පේච්ඡතාවෙන් දිවි ගෙවූ උපේක්ෂා සහගත බුදුන්ගේ වදන් කවියා විමසීමට ලක් කරයි. එමඟින්, බුදුන් යනු මානව විමුක්තිය සොයා ගිය විමුක්තිකාමියෙකු ලෙස දක්වන කවියා වක‍්‍රාකාරයෙන් වත්මන් සංඝ සමාජය හා එහි ඇවැතුම් පැවැතුම් ප‍්‍රශ්න කරයි. දේශපාලනයෙන් මත්ව, පාලක පංතිය හා එක්ව සිටිගෙන පිණ්ඩපාතයෙන් හා පාංශකූලයෙන් පමණක් යැපිය යුතු බවට වදාල පිරිස් ”චරත භික්ඛවේ චාරිකං බහුජන හිතාය” වෙනුවට ”චරත භික්ඛවේ චාරිකං මහරජ හිතාය, මහරජ සුඛාය” යන්න තේමාව බවට පත් කර ගෙන සිටීම කවියා අවඥාවට ලක් කරයි.පොදු ජනතාව තම දිවි පෙවෙතත් බුදුදහමත් එකක් කොට සැලකූ®හ. ඒ නිසාම ඔවුන් අතරින් පහළ වූ ජන කවියන්ද සිය සිතැගි පැවසීමේදී බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහිත්, ධර්මය කෙරෙහිත් තම ට්ත්තාභ්‍යන්තරයේ පැවති ගෞරවය සිහිපත් කිරීමට අමතක නොකළහ. ගොවිතැන, ආශි‍්‍රත කවි, ජන කවි අතර බෙහෙවින් දක්නා ලැබේ. වැස්ස වලාහක දෙවියන්ගේ ආශිර්වාදය පතමින් ගොවියා කරන ගොවිතැන අපේක්ෂා නොකළ පරිදි නියඟින් විනාශ වී යයි. තමන්ගේ පමණක් නොව තම අඹුදරුවන් ගේ ද කුසගිනි නිවාලනු සඳහා මහත් වෙහෙස දරා කරන ලද කුඹුරු පාලුවීම ඔහුට ඉවසිය නොහැකි වේදනාවකි. සංසාරය මෙවන් දුක් වේදනාවලින් ගහන වූවක් බවත්, ඇති එකම පිළියම නිවන් දැකීම බවත් බුදුදහමින් ඔහුට උගන්වා ඇත. එය තම එකම අපේක්ෂාව බව කවියා පවසන්නේ මෙසේ ය.
කල් බලා නොවෙද ගොවිතැන් කරන්නේ
මල්වරා නොවෙද කිරිවැද පැසෙන්නේ
සෙනසුරා නොවෙද වැසිපල නුදුන්නේ
ලොව්තුරා බුදුන් කවදද දකින්නේ
x
great work
ReplyDelete